Πέμπτη 8 Ιανουαρίου 2015

Charlie Hebdo, του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

Από χτες το μεσημέρι, η Ευρώπη που υπερασπίζεται τη ζωή, τη δημοκρατία και την ελευθερία του λόγου, μετρά δώδεκα νεκρούς από μια απεχθή τρομοκρατική ενέργεια τζιχαντιστών: αυτή η Ευρώπη δεν μπορεί παρά να εξοργίζεται και να πενθεί. Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη του μίσους για τον φτωχό και τον ξένο, αυτή που βιαζόταν να χρεώσει ακόμα και τη σφαγή της Ουτόγια σε «ισλαμιστές», από χτες πανηγυρίζει ότι δικαιώνεται. Είναι γι” αυτό που δεν αρκεί απλώς να πενθούμε.
Αν δεν υπήρχε αυτό το σχίσμα στην Ευρώπη και τον δυτικό κόσμο, αν ο αιματηρός θρησκευτικός φανατισμός δεν «νομιμοποιούσε» τρεις αιματηρές πολεμικές συρράξεις από το 2001, και δεν κινητοποιούσε την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά απέναντι στο νέο «εσωτερικό εχθρό», τον αραβομουσουλμανικό κόσμο συλλήβδην· αν ο ίδιος φανατισμός δεν επέβαλλε στη διαφωτισμένη Δύση το λεξιλόγιό του, ως λογική ταξινόμησης του κόσμου («η μάχη του Καλού απέναντι στο Κακό»), κι αν δεν συνέβαλλε στην αμφισβήτηση των διακριτικών στοιχείων του «δυτικού πολιτισμου» (πολιτική δημοκρατία, κράτος δικαίου, ανθρώπινα δικαιώματα), στο όνομα ακριβώς της διάσωσης από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό [1], ίσως να μη χρειαζόταν να θυμίσουμε τα αυτονόητα. Τώρα χρειάζεται.
Ξεκινώντας λοιπόν από τη δήλωση του γαλλικού Συμβουλίου Μουσουλμανικής Πίστης (CFCM), που ονομάτισε το μακελειό ως «επίθεση εναντίον της δημοκρατίας και της ελευθεροτυπίας», θα χρειαστεί να θυμίσουμε ότι το Ισλάμ, συνεπώς και ο ισλαμισμός, είναι –πάντοτε ήταν– ένας και ταυτόχρονα πολλοί. Ότι αυτό που σήμερα ονομάζεται Ευρώπη, όπως αναδύθηκε από το Μεσαίωνα και μετά, δεν μπορεί να κατανοηθεί αν δεν υπολογιστεί η επαφή ανάμεσα στις δυο όχθες της Μεσογείου – χωρίς το Ισλάμ στην Ισπανία πριν και μετά τη Reconquista. Να επιμείνουμε, χωρίς αυτό να υπαινίσσεται καμιά νομοτέλεια, ότι από τον «εκπολιτισμό» μέσω της αποικιοκρατίας ως και τον 21ο αιώνα, ο δυτικός κόσμος συνέβαλε τα μέγιστα στην πολιτικοποίηση του Ισλάμ: κατηγοριοποιώντας, δηλαδή ενοποιώντας και διασπώντας, τους αποικιοκρατούμενους σε θρησκευτική βάση· κινητοποιώντας και χρηματοδοτώντας ισλαμικά κινήματα και οργανώσεις με βάση το γεωστρατηγικό «ρεαλισμό» και τον «ευγενή» σκοπό της συντριβής του κομμουνισμού· εξαπολύοντας την «αντιτρομοκρατική σταυροφορία» την επαύριο της 11ης Σεπτεμβρίου, και συντηρώντας έτσι την απανθρωποποίηση σε χώρες που έζησαν επί δεκαετίες τον πόλεμο και τους εμφυλίους – εξοικειώθηκαν λοιπόν σε ασύλληπτο βαθμό με την υποτίμηση της ανθρώπινης ζωής.
Η χτεσινή ανθρωποσφαγή στο Παρίσι δεν προκύπτει βεβαίως «γραμμικά» από αυτά – δεν εξηγείται όμως και ερήμην τους. Και χρειάζεται να τα υπενθυμίζουμε, ακριβώς γιατί, ενώ η μια Ευρώπη πενθεί, η άλλη εκμεταλλεύεται ήδη πολιτικά τη σφαγή για να επιβεβαιώσει σχήματα «σύγκρουσης πολιτισμών» και «κενά» κρατικής ασφάλειας σε βάρος μεταναστών και προσφύγων – αυτών δηλαδή που ξεριζώθηκαν όπου επικράτησε ο ISIS.
Η μακάβρια πολιτικοποίηση της θρησκείας από τη μια και η πολιτισμική επένδυση της κοινωνικής σύγκρουσης από την άλλη (από τη Λεπέν και το Pegida, ως αυτούς που απειλούσαν εδώ με αποκεφαλισμό τους συντελεστές του Corpus Christi), συγκρούονται και ταυτόχρονα ενοποιούνται στο μίσος για τη δημοκρατία. Δεν αρκεί να το διαπιστώνουμε. Χρειάζεται να σκεφτούμε πώς, ως ευρωπαϊκή Αριστερά, δύναμη του κόσμου τούτου αλλά και μόνη που μπορεί να γεφυρώσει πολιτισμικά και θρησκευτικά χάσματα στη βάση της αλληλεγγύης στον φτωχό και τον ξένο, πώς θα μπορούσαμε να συμβάλουμε στο διάλογο, αντί της σύγκρουσης, πολιτισμών και θρησκειών. Πώς, αυτή η Αριστερά, με τον δικό της τρόπο, και όχι των θρησκόληπτων, χωρίς να αφήσει τους αγώνες όπου πρωταγωνιστεί, θα ακυρώσει την εθνική, θρησκευτική και πολιτισμική αναπλαισίωση του κοινωνικού ζητήματος, εκεί όπου τον τόνο δίνει η Ακροδεξιά – χωρίς καταφανώς να είναι μόνη.

Το κείμενο δημοσιεύεται στην Αυγή (8.1.2014)

_______________________

[1] Αξίζει να διαβαστεί ξανά αυτή η ωραία έκδοση του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς και του «Πολίτη», με τίτλο «Ισλάμ και Ευρώπη», που κυκλοφόρησε το 2002, λίγους μήνες μετά την 11η Σεπτεμβρίου και το πρώτο κύμα ισλαμοφοβίας στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου